Slimme ecosystemen creëren
Integrale duurzaamheidstool voor lokale besturen
Dit onderzoek wil lokale besturen de nodige handvaten bieden om een organisatiebreed beleid uit te bouwen waarbij duurzaamheid in alle onderdelen en geledingen doordringt en waarbij de verschillende reeds ondernomen stappen opgenomen worden in het grotere geheel.
Probleemstelling en uitdaging
Binnen lokale besturen wordt het duurzaamheidsbeleid vaak gekenmerkt door een ongecoördineerde ad hoc aanpak, ‘silo-denken’, gebrek aan opvolging, beperkte toegang tot tools en kennis, thematisch overwicht van milieu- en noord-zuidproblematiek en het ontbreken van vaste prestatie-indicatoren.
Daarnaast zijn lokale besturen complex in opbouw en structuur. Dit is voornamelijk toe te schrijven aan het zeer divers takenpakket en aan het feit dat zij als laagste overheidsniveau het dichtst staan hun inwoners staan en zeer uiteenlopende – vaak operationele – aspecten van dienstverlening voor hun rekening moeten nemen.
De Sustatool-methode is een toegankelijk managementproces in 5 fasen, gebaseerd op een systeem van continue verbetering. Daarnaast is er een volledig individualiseerbaar dashboard van 15 duurzaamheids- en optimalisatiethema’s verspreid over het interne procesniveau, het interne organisatieniveau en thema’s die zowel intern als beleidsmatig van belang zijn. Per thema worden tientallen concrete en uitvoerbare duurzaamheidsinitiatieven beschreven die vaak ook een financiële meerwaarde bieden. Bovendien biedt de Sustatool een individualiseerbare reeks van standaardindicatoren over alle thema’s die een perfecte monitoring van de voortgang van de meetbare acties toelaten.
Verloop van het project
Na de literatuurstudie en voorbereidingsfase worden in elk van de proefbesturen de fases van de tool doorlopen:
- Analyseren: interne en externe contextanalyse, stakeholdermapping
- Adviseren: formuleren van organisatiewaarden en duurzaamheidsvisie- en missie
- Activeren: opstellen doelstellingen en actieboom
- Implementeren: formuleren plan van aanpak en uitvoeren acties
- Controleren: opvolging KPI’s en duurzaamheidsrapportering voor stakeholders
De interne trekkers van het project van elk lokaal bestuur worden samengebracht in een ‘lerend netwerk’. Naast een beperkte opleiding leren de deelnemers van elkaars ervaringen en door onderlinge kennisoverdracht. De meerwaarde van deze lerende gemeenschap is dat we op een efficiënte manier kunnen observeren en kunnen kijken hoe de deelnemers samen de Sustatool-methode ervaren.
De duurzaamheidstool zal lokale besturen een instrument bieden om een integraal duurzaamheidsbeleid op te starten en te implementeren. Doordat er wordt gekoppeld met SDG’s, leidraad organisatiebeheersing, etc. en de input en opvolging gecentraliseerd gebeurt, wordt langs elkaar heen werken vermeden.
Doelgroep
De duurzaamheidstool zal lokale besturen een instrument bieden om een integraal duurzaamheidsbeleid op te starten en te implementeren. Doordat er wordt gekoppeld met SDG’s, leidraad organisatiebeheersing, etc. en de input en opvolging gecentraliseerd gebeurt, wordt langs elkaar heen werken vermeden.
Resultaten
Door een uitgebreide testing en implementatie van de volledige Sustatool-methode in een representatieve groep van lokale besturen krijgen deze besturen praktische handvaten om duurzaamheid, vanuit de bedrijfsmatige insteek en via organisatiebeheersing, in hun nieuwe meerjarenplan te kunnen inbedden. Deze handvaten concretiseren zich in het uitgetekende besluitvormingsproces (met ontwerpbeslissingen), plan van aanpak, methodiek en best practices. Er wordt gekoppeld aan de Sustainble Development Goals (SDG’s), de leidraad organisatiebeheersing van Audit Vlaanderen, etc. Waar mogelijk worden gelijklopende initiatieven (b.v. van provinciebesturen, intercommunales, energiemaatschappijen, VVSG) geïntegreerd of gekaderd in het grotere geheel.