Open brief aan beleidsmakers zoals verschenen in De Tijd op 4 juli 2020.

De afgelopen maanden hadden onze beleidsmakers de handen vol met het bestrijden van een onzichtbaar kwaad. Tegelijkertijd werd iedereen, van ondernemer tot student, uitgedaagd om elk aspect van hun leven in vraag te stellen. Vandaag zetten we langzaam maar zeker onze eerste stappen in de nieuwe realiteit waarin we ons al meteen collectief geconfronteerd weten met één van de grootste transformatie-uitdagingen uit onze geschiedenis. De normaliteit zoals we die kenden, is niet meer.

Voor veel ondernemingen zal een eenvoudige terugkeer naar de situatie van voorheen niet zomaar aan de orde zijn. De 90 procenteconomie zal slechts een eerste hinderpaal zijn. Het hele economische systeem onderging in drie maanden tijd immers een complete metamorfose: de digitalisering versnelde, productieprocessen zijn getransformeerd, het consumentengedrag is drastisch veranderd en de internationale context is onvoorspelbaar geworden. Dat is nefast voor de economie en in het bijzonder voor een open economie als de onze.

Toch hoeft de toekomst ons niet zomaar te overkomen. We beschikken namelijk over twee duurzame grondstoffen om onszelf opnieuw uit te vinden: kennis en talent. Ons innovatief en probleemoplossend vermogen stelt ons in staat om op het internationale toneel met de grote jongens mee te doen – dat bewijst het nieuws over Belgische innovatieve bedrijven in deze krant elke dag. We kunnen absoluut het verschil maken als het gaat over kennis en talent. Voor deze grondstoffen moeten we voluit de kaart trekken van samenwerken en eco-systemen bouwen in Vlaanderen en vanuit Vlaanderen. Eco-systemen tussen bedrijven, kennisinstellingen en overheden.

"De competitie voor talent, kennis en innovatie speelt niet lokaal, maar internationaal. We hebben namelijk geen monopolie op brainpower."

Vlaanderen en en België moeten dus een ambitieus plan durven uitwerken waarin we een echte producent én magneet van kennis en talent worden.

Onze bedrijven en kennisinstellingen staan te popelen om lokaal en internationaal talent aan te trekken, te vormen en uit te zenden. Aangezien die kennis en talent dé unieke asset zijn van Vlaanderen, moet ook een slimme overheid dit ondersteunen met een faciliterend beleid. Aan de hand van praktische zaken zoals eenvoudige procedures, goede accommodatie en single-points-of-contact kunnen we in elk aspect van ons beleid onderstrepen dat we talent verwelkomen en koesteren. Maar bovenal door een doordacht beleid uit te tekenen waarin ons sterk onderwijslandschap in scholen, hogescholen, universiteiten en business schools kan blijven innoveren. Een beleid dat ook actief durft erkennen dat de noodzaak aan levenslang leren en voortgezette opleidingen met een positieve en duurzame impact op de economie en/of maatschappij kritischer wordt. Er is in dat laatste recent ook een tendens ontstaan naar kennisoverdracht in korte en hapklare brokken, echter we moeten durven inzetten op diepe en op wetenschap gebaseerde trajecten die effectief het gedrag en de impact van individuen, teams en organisaties duurzaam transformeren. Er zijn immers geen simpele hapklare oplossingen voor de complexe, globale en volatiele omgeving waarin we werken en leven. De overheid kan haar subsidiebeleid hier heel concreet op richten door substantiële steun te bieden aan kennisinstellingen die effectief en doelgericht de impact van leer- en onderzoekstrajecten op de maatschappij kunnen aantonen.

Daarom roepen we als Vlaamse coalitie tussen bedrijven en kennisinstellingen, de Vlaamse beleidsmakers op om nog meer in te zetten op het aantrekken, ontwikkelen, uitzenden en voortdurend vormen van ons talent. Alleen door Vlaanderen met meer kennis en talent te wapenen, internationale samenwerking te stimuleren en van levenslang leren de norm te maken, kunnen we de Vlaamse economie toekomstbestendig maken. De toekomst van deze generatie, volgende generaties en onze regio zal immers afhangen van de moed van onze regio, bedrijven én politiek samen, om te investeren in ons menselijk kapitaal. Dit is niet evident, maar het lef dat daarvoor nodig is onderscheidt de passant met de staatsman.

Het momentum is nú om te investeren in die grondstoffen van de toekomst: mensen en breinen. Laat ons rond de tafel zitten om zo ons onderwijs, en daarbij ook onze economie, van een plan met toekomstperspectief te voorzien. Laten we met z’n allen toetreden tot een coalitie waarin onze kennis de voedingsbodem wordt van een duurzaam, aantrekkelijk en veerkrachtig Vlaanderen.

Steven De Haes
Decaan Antwerp Management School

Deze open brief werd mee ondertekend door:

• Ilse Daelman, Managging Director AMS
• Bart Cambré, Vice-decaan AMS
• Alain Beyens, Manager A2consulting /Voorzitter Raad van Bestuur AMS
• Jacques Vandermeiren, CEO Port of Antwerp
• Herman Van Goethem, Rector Universiteit Antwerpen /Voorzitter Algemene Raad AMS
• Ans De Vos, SD Worx Chair Next Generation Work - AMS
• Jo De Backer, CEO Niko Group / Voorzitter VOKA Antwerpen – Waasland
• Johan Van Genechten, CEO 4C / Associate Professor KUL
• Mimi Lamote, CEO Mayerline / Chairman Alumni Board Antwerp Management School
• Veerle Limbos, Head of Global Channel Business Alignment, Fujitsu Global
• Ron Meyer, Managing Director, Center for Strategy & Leadership / Professor of Strategic Leadership AMS
• Françoise Chombar, CEO Melexis
• Wayne Visser, Chair BASF-Port of Antwerp-Randstad Sustainable Transformation AMS
• Ann Jorissen, Gewoon Hoogleraar / Department Accountancy & Financiering, Universiteit Antwerpen / Professor AMS
• Sven Cauwelier, Algemeen Directeur Stad en OCMW Antwerpen
• Veerle Hendrickx, CEO Karel de Grote Hogeschool
• Wouter De Ploey, CEO ZNA (Ziekenhuisnetwerk Antwerpen)Christien Van Vaerenberg, Chief HR Officer, Port of Antwerp
• Eddy Annys, COO Randstad
• Jan Remeysen, CEO BASF Antwerpen
• Jan Suykens, CEO Ackermans & Van Haaren
• Christian Salez, Furthermore Ltd – London
• Steven Poelmans, Melexis Chair of Neuroscience- and Technology-enabled High Performance Organizations - AMS