Van woede naar trots, een transformatie in de gezondheidszorg

De beleidsaanbevelingen van Zorgnet-­Icuro vertrekken vanuit een aantal posi­tieve lessen uit de coronacrisis zoals het verhoogd solidariteitsgevoel en de spontane samenwerking tussen zorgaanbieders. Van daaruit worden voorstellen geformuleerd die de ontstane positieve vibe en maatschappelijke waardering voor de sector kunnen verduurzamen en consolideren. Ik juich die waarderende aanpak sterk toe.

De crisis heeft ons bijzonder veel geleerd over het belang van de zorgsector in onze maatschappij. We mogen trots zijn dat ons zorgpersoneel en het management van de voorzieningen de crisis op zo’n moedige manier hebben aangepakt. Dat gevoel moeten we vandaag aangrijpen om onze sector substantieel te versterken.

Samengevat in een aantal kernwoorden gaat het om de klassiekers zoals ‘meer middelen, meer mensen’, maar ook om nieuwere ambities zoals ‘meer innovatie, meer samenwerking en meer profes­sionalisering’. Bij personeel moeten we durven streven naar een én-én-verhaal. Het ‘boter bij de vis’-verhaal dat we vanuit de witte woede-beweging al langer kennen in combinatie met een ander, nieuwer verhaal, nl. dat van witte trots. Ik denk dat we als sector het maatschappelijk applaus moeten durven ontvangen en verzilveren. Een sterk en positief imago opbouwen start door te waarderen wat wél goed loopt en waarop we wél trots kunnen zijn. Veel van de zorginstellingen die ik ken, zijn bij uitstek waardegedreven organisaties, geen winstmachines. Ook een job in de zorg is zinvol en zingevend, levensreddend zelfs, zo bleek tijdens deze crisis. Heel anders dan wat we soms als bullshit jobs bestempelen: jobs die misschien wel goed betaald zijn, maar die als zinloos en als onnuttig worden ervaren. Als we die boodschap op een juiste manier verpakken, kunnen we daarmee niet alleen onze jongeren, maar ook de tweede-carrière-zoekers aanspreken.

Ik ben ervan overtuigd dat we in een mindset van witte trots ook meer ruimte moeten kunnen vinden om te investeren in sociale innovatie. Denk bijvoorbeeld aan het pleidooi voor kleinschaligheid in de woonzorgcentra. In zo’n kleinschalig team is een zorgkundige niet bezig met het afvinken van een anoniem takenlijstje, maar met het verlenen van warme en gepersonaliseerde zorg. Daarnaast zie ik veel potentieel in samenwerking tussen voorzieningen binnen netwerken op vlak van bijvoorbeeld personeelsbeleid. Zorgprofessionals, die net zoals tijdens de crisisperiode, elkaar spontaan bijstaan over de grenzen van de eigen zorginstelling heen. Daarin zit veel toekomstmuziek. Interne mobiliteit binnen de instelling, maar ook ruimer binnen een netwerk, zou op die manier veel meer dan nu regel dan uitzondering kunnen worden.

Evolueer van een besparingsdiscours naar een investeringsdiscours voor het zorgpersoneel, met als dubbel doel: een versterking van de slagvaardigheid én de werkbaarheid in de sector. Beide gaan samen, het zijn communicerende vaten. Lonen in de sector moeten extern competitief en intern billijk worden. De werkdruk moet systematisch worden verlaagd. Daarvoor zijn zeker meer handen nodig, maar dat niet alleen.

Meer dialoog en een sterk vertrouwensklimaat zijn even essentieel. We moeten dringend af van het idee dat werkdruk enkel kwantitatief beïnvloedbaar is. Onlangs las ik een mooi initiatief waarbij bestaande kledij van bewoners in een woonzorgcentrum op een creatieve manier werd aangepast. Bewoners konden daardoor makkelijker worden omgekleed en behielden tegelijkertijd hun persoonlijke stijl. Voor de verzorgenden kwam er daardoor meer tijd vrij voor een praatje. Dat soort micro-initiatieven promoten en ondersteunen kan werkdruk structureel mee oplossen.

Een blijvende en structurele krapte op de arbeidsmarkt. We moeten het arbeids­potentieel dat vandaag aanwezig is op de arbeidsmarkt, definitief over de streep kunnen trekken. Niet enkel door te bouwen aan een sterk imago en een stevige employer brand, maar ook door blijvend in te zetten op een warm en duurzaam werkklimaat. Mensen met affiniteit moeten we immers niet enkel verleiden, maar ook in de zorg houden. Daarbij is een persoonlijke aanpak belangrijk. Opvallend is dat niet enkel zorgvragers, maar ook de zorgaanbieders vandaag meer en meer ‘maatwerk’ op prijs stellen. Een gepersonaliseerde job en werkomgeving waar rekening wordt gehouden met de eigen, unieke individuele sterktes en behoeften.

Bronartikel: https://zorgwijzermagazine.be/zorgorganisatie/van-witte-woede-naar-witte-trots/