Wat zegt de wetenschap over werk-gezin conflicten bij tweeverdieners?

Om zich aan te passen, moeten partners onderhandelen over hoe ze hun loopbanen prioriteit kunnen geven en hun gezinsverplichtingen kunnen verdelen. Hiervoor is een verschuiving nodig, namelijk de overgang van parallelle, onafhankelijke loopbanen naar onderling afhankelijke loopbanen.

Dit gaat gepaard met enkele veel voorkomende valkuilen (Petriglieri, 2019):

1. Het koppel richt zich uitsluitend op het praktische. Men gaat op zoek naar logistieke oplossingen, zoals bijvoorbeeld extra kinderopvang. Deze focus is begrijpelijk, maar het verlengt de strijd omdat de spanningen onopgelost blijven.
2. Beslissingen worden in de eerste plaats op geld gebaseerd. Men richt zich op economisch gewin bij beslissingen over de loopbaan en zorg voor de kinderen. Dit betekent echter vaak dat beslissingen op gespannen voet komen te staan met andere waarden en verlangens van het koppel.

Welke beslissingen er ook genomen worden, zolang deze overeenstemmen met de waarden van het koppel en ze hun opties openlijk bespreken en er expliciet mee instemmen, kan men zich wel degelijk vervuld voelen in de loopbaan en relatie tegelijkertijd. Daarnaast is er ook een spillovereffect tussen werk en gezin. Negatieve ervaringen op het werk overdag worden bijvoorbeeld in verband gebracht met slechtere interacties binnen het gezin ’s avonds. Zowel conflicten als positieve ervaringen omtrent werk en gezin, hebben een invloed op de emotionele ervaringen van individuen. Daarbij blijkt wel dat positieve aspecten met betrekking tot de werkplek meer bijdragen tot een gevoel van evenwicht tussen werk en gezin, in vergelijking met negatieve aspecten die voor een onevenwicht zorgen (Lo Presti et al., 2020).

Zowel organisaties als individuen hebben duidelijk baat bij het verminderen van werk-gezin gerelateerde conflicten en tegelijk bij het verrijken van positieve ervaringen op dat vlak. Dit zorgt voor positieve affectiviteit, die men ook overdraagt op de partner en andere collega’s. Positieve affectiviteit bij werknemers leidt tevens tot meer prosociaal gedrag bij werknemers, betere prestaties en een hoger niveau van balans tussen werk en gezin (Landolfi et al., 2022).

Voor organisaties is het dus van belang om vooral in te zetten op positieve ervaringen met betrekking tot werk-gezin aspecten en een cultuur met aandacht voor emoties te bevorderen. Bijvoorbeeld door luister- en begripsvaardigheden van werknemers en collega’s te verbeteren, proactief aandacht te hebben voor het gezinsleven bij loopbaangesprekken en duidelijk aan te geven welke beleidsinspanningen men neemt om werk en gezin op een positieve manier te integreren.

Meer lezen

• Abraham, E. (2022). Een nieuw normaal met een eerste kind. LoopbaanVisie, januari 2022, p. 11-15.
• Allen, T., & Finkelstein, L. (2014). Work-family conflict among members of full-time dual-earner couples: an examination of family life stage, gender, and age. Journal of Occupational Psychology, 10(3), 376–384.
• Bourdeaud’hui, R., Janssens, F., & Vanderhaeghe, S. (2019). Vlaamse werkbaarheidsmonitor 2019 - werknemers (pp. 1–71). Stichting Innovatie & Arbeid.
• Landolfi, A., Brondino, M., Molino, M., & Presti, A. L. (2022). Don’t worry, be happy! Positive affect at work, greater balance at home. A daily diary study on work-family balance. European Review of Applied Psychology, 72(1), 100715.
• Lo Presti, A, Molino, M., Emanuel, F., Landolfi, A., & Ghislieri, C. (2020). Work-family organizational support as a predictor of work-family conflict, enrichment, and balance: Crossover and spillover effects in dual-income couples. Europe's Journal of Psychology, 16(1), 62.
• Petriglieri, J. (2019). Couples That Work. Harvard Business Review Press