De aandacht voor mentale gezondheid op de werkvloer neemt toe, maar onderzoek van AMS (in samenwerking met bpost, B-tonic en Elia) toont aan dat vooroordelen hardnekkig blijven. Bijna de helft van de Belgische managers vreest dat werknemers met mentale problemen een negatieve impact hebben op hun collega's, en een kwart zou iemand met een geschiedenis van mentale problemen niet aannemen. Hoe kunnen we het stigma doorbreken?
Hardnekkige stigma’s
“Vooroordelen versterken de uitdaging van mentaal welzijn op de werkvloer”, stelt Eva Geluk vast, senior onderzoeker bij AMS. Niet alleen zijn werkgevers terughoudend ten opzichte van medewerkers met mentale problemen, 7% van de leidinggevenden probeert zelfs actief medewerkers met mentale problemen te uit de organisatie te werken. “Deze cijfers tonen aan hoe diepgeworteld het stigma is. Kwetsbaarheid wordt vaak als zwakte gezien, terwijl het juist kansen biedt voor groei, zowel voor het individu als voor de organisatie.”
Kloof tussen managers en medewerkers
Leidinggevenden kunnen een cruciale rol spelen om mentaal welzijn te bevorderen en verzuim te voorkomen. Echter, het onderzoek toont aan dat veel managers hiermee worstelen. Meer dan de helft (54%) zegt onvoldoende kennis te hebben, en 44% voelt zich niet bekwaam genoeg om in te grijpen. “Dit gebrek aan kennis en ondersteuning raakt niet alleen de betrokken werknemers, maar beïnvloedt ook het welzijn binnen de gehele organisatie.”
Bovendien is er een duidelijke perceptiekloof. Managers wijzen mentale problemen vaak toe aan persoonlijke factoren, zoals 'te hoge ambitie' of 'misbruik van het systeem'. Medewerkers daarentegen zien de oorzaken vooral in de organisatie zelf. “Bijna 49% van de medewerkers noemt een gebrek aan goed leiderschap als belangrijke reden voor verzuim. Dit perceptieverschil maakt het moeilijk om effectieve oplossingen te vinden.”
Meer dan fruitmanden en yogalessen
Hoewel steeds meer organisaties zich richten op mentale gezondheid, blijven de maatregelen vaak reactief. Zo worden preventie-initiatieven vaak pas ingezet als er al problemen zijn, in plaats van proactief in te zetten op een gezonde werkomgeving. “Yogalessen en fruitmanden zijn goed bedoeld, maar ze adresseren de diepere problemen niet. Het gaat vooral om bewustwording, om een veilige omgeving te creëren waarin medewerkers openlijk over hun mentale gezondheid kunnen praten. Dit vereist empathie, training en praktische hulpmiddelen voor leidinggevenden.”
Sterker samenwerken aan welzijn
Zowel op het niveau van de leidinggevende als van de bredere organisatie moet er een draagvlak gecreëerd worden om met mentaal welzijn aan de slag te gaan. Het aanbod trainingen, lezingen en workshops is ondertussen zeer uitgebreid, dus het vereist een kritisch oog om wetenschappelijk onderbouwde vormingen te vinden rond dit thema. “Met het juiste programma zullen leidinggevenden minder stigmatiserend gaan denken en zullen ze sneller preventieve maatregelen nemen”, aldus Eva Geluk, “En organisaties die structureel investeren in welzijnsprogramma's ervaren tot 30% minder verzuim.”
